Na Eskwilinie, niedaleko stacji Termini, w samym centrum Rzymu, w jednym z budynków znajduje się eleganckie wejście prowadzące do piwnicy. Potrzebne są jednak bilety, żeby móc tam wejść, gdyż nie jest to zwykła piwnica. Jest to podziemne muzeum, które kryje w sobie tajemnice sięgające ponad dwa tysiące lat wstecz. Zapraszam Was zatem na tę fascynującą podróż w czasie do Museo di Ninfeo.
Na Eskwilinie już w IV wieku przed Chrystusem rozwijało się rolnictwo, głównie uprawa ziemi. Między II a I wiekiem przed naszą erą znajdowały się tu odkrywkowe kopalnie tufu. Tuż pod koniec I wieku powstały tu ogrody, tak zwane Horti Lamiani. Zajmowały one teren dzisiejszego Placu Vittorio Emanuele I były one wyjątkowo piękne i ważne w czasach antycznych.
Nazwa Horti Lamiani pochodzi od Lucio Elio Lamia, który był konsulem w 3 roku naszej ery. Już w czasie panowania cesarza Tyberiusza (14-37) stały się one własnością cesarską. Należały później do Kaliguli (37-41), gdzie cesarz miał swoją rezydencję oraz gdzie po śmierci został pochowany i spoczywał przez bardzo krótki czas.
Wiemy, że Horti Lamiani sąsiadowały z Horti di Mecenate (Ogrody Mecenasa), których właścicielem był prominentny członek rzymskiej arystokracji, Mecenas. W czasie panowania cesarza Klaudiusza (41-54) Horti Di Mecenate, Horti Lamiani i pobliskie Horti Maiani były administrowane przez jednego nadzorcę tak zwanego procurator hortorum Lamianorum et Maianorum.
W czasach rzymskich ogrody stanowiły ogromne posiadłości bardzo często otoczone portykami. W nich znajdowały się nimfea czyli fontanny z pięknymi dekoracjami, rzeźby oraz rosły w nich egzotyczne rośliny i zwierzęta. Tak też wyglądały Horti Lamiani.
Archeolodzy podczas prac wykopaliskowych znaleźli kości jelenia, niedźwiedzia, lwa lub tygrysa. Istnieją przypuszczenia, że mogły tutaj odbywać się walki dzikich zwierząt sprowadzanych z odległych zakątków świata.
Rekonstrukcja ogrodów wraz ze zwierzętami w klatkach
Znaleziono również skorupiaki, przede wszystkim ostrygi, które były tutaj hodowane w celach konsumpcyjnych. Wskazują na to otwory w muszlach, które pozwalały na zawieszanie ich na sznurkach kiedy były trzymane w wodzie. Wśród licznych śladów fauny i flory znajdowała się też ości mątwy, z których wytwarzano pastę do mycia zębów.
Skorupiaki znalezione podczas prac archeologicznych
Z roślin, które tutaj rosły znajdowały się z pewnością bób i orzech włoski. Dzisiaj kości zwierząt, muszle oraz fragmenty roślin możemy podziwiać w szufladach muzeum. Te znaleziska pozwalają archeologom dokładnie odtworzyć wygląd ogrodów. Wiemy, że znajdowały się w nim rodzaje upraw, rośliny rosły w donicach z otworami. Donice zaś znajdowały się w ziemi, zaś otwory pozwalały roślinom pobierać i oddawać wodę, ale można je było łatwo transportować, prawdopododnie sprzedawać.
Donice z otworami
W III wieku po Chrystusie ogrody zostały przekształcone w ogromny plac otoczony portykiem. Wówczas to powstały przepiękne wyrafinowane dekoracje z kolorowych marmurów, zachwycające freski przedstawiające ogrody i sceny morskie oraz dekoracje ścienne wykonane z brązu malowanego złotem i dekorowane drogimi kamieniami.
Plac
Kolorowe marmury
Fresk
Stanowisko archeologiczne stanowiło prawdziwą kopalnię skarbów. Ponieważ miejsce to było w użyciu przez wieki możemy tu zobaczyć kolekcje rzymskich monet, obiektów użytkowych takich jak miseczki, kubeczki, klucze. Pochodzą one jeszcze z czasów Juliusza Cezara poprzez wszystkie okresy panowania cesarzy aż do czasów ostatniego władcy Rzymu Romolo Augustolo.
Cenne skarby w gablotach
Amfory
Pierwsze skarby znaleziono tutaj już w XVI wieku: przepiękne dzieła sztuki takie jak Dyskobol Lancellotti, który dzisiaj znajduje się w Museo Nazionale Romano i „Wesele Aldobrandini” („Nozze Aldobrandini”) dzisiaj w Bibliotece Apostolskiej w Watykanie. Później pod koniec wieku XIX kolejne znaleziska wyłoniły się na światło dzienne podczas prac konstrukcyjnych nowej dzielnicy Esquilino. Zostały ono częściowo udokumentowane przez Rodolfo Lanciani w sposób bardzo pośpieszny i niedokładny ponaglany przez firmę konstrukcyjną.
Dyskobol Lancellotti
Wesele Aldobrandini
Starożytny kompleks zachował jeszcze Wenus Eskwilińską (Venere Esquilina) wraz z popiersiem Komodusa-Herkulesa, obie rzeźby przechowują dzisiaj Muzea Kapitolińskie. Dużo cennych rzeźb znajduje się również w Centrale Montemartini.
Komodus Herkules
Dzisiaj możemy podziwiać wiele z tych skarbów w tym maleńkim Museo Ninfeo. Tu w nowożytnym pałacu urocze schody wiodą nas pod ziemię. W bardzo nowoczesnym otoczeniu muzeum chodzimy po podłodze częściowo wykonanej z grubego szkła, przez które możemy podziwiać pozostałości antycznej podłogi, a nawet rury doprowadzające wodę do tych starożytnych ogrodów.
Szklana podłoga
Rury doprowadzające wodę pod współczesną podłogą muzeum
Museo Ninfeo jest fascynującym miejscem, które możecie zobaczyć sami rezerwując albo wizytę z przewodnikiem lub też wizytę z audio przewodnikiem. Niestety w obu przypadkach tylko w języku włoskim.
Museo Ninfeo
www.museoninfeo.it
Od 6 listopada muzeum otwarte jest w soboty i niedziele w godzinach 10.00 – 13.00 oraz 15.00 -18.00.
Wizyta z audioprzewodnikiem w języku włoskim 10 €, ulgowy 6 €.
Wizyta z przewodnikiem w języku włoskim 13 €, ulgowy 8 €.
Kontakt
MUSEO NINFEO
Piazza Vittorio Emanuele II, 78 00185 Roma
Email: museoninfeo@enpam.it
Tutaj polecam jeszcze kilka podziemne muzeum w Rzymie
https://basiakaminska.pl/awentyn-i-archeologiczne-pudelko/
oraz kilka ukrytych pod ziemią skarbów
https://basiakaminska.pl/bazylika-swietej-cecylii-na-zatybrzu/
https://basiakaminska.pl/co-kryje-swiatynia-boskiego-klaudiusza-na-celiusie/
https://basiakaminska.pl/bazylika-swietych-kosmy-i-damiana/
https://basiakaminska.pl/podziemny-rzym-bazylika-swietego-chryzogona/
Jeśli wpis podobał Ci się daj mi znać proszę.
Jeśli uważasz, że może się komuś przydać, udostępnij go proszę.
Basia Kaminska
filolożka anglistka instruktorka języka angielskiego
od ponad 14 lat w Rzymie
przewodniczka po Rzymie, regionie Lacjum i Watykanie w języku angielskim i polskim
autorka eprzewodników „Rzymskie smaki” , „W cieniu Rzymu”
wielojęzyczna mama wielojęzycznego nastolatka