Pałac Apostolski w Castel Gandolfo leży na Wzgórzach Albańskich nad przepięknym jeziorem wulkanicznym Albano około 20 kilometrów na południe od Rzymu. Do niego przynależą też ogrody papieskie i całość zajmuje powierzchnię 55 hektarów. Do pontyfikatu papieża Benedykta XVI stanowił on letnią rezydencję papieską. Dzisiaj zaś stanowi muzeum należące do Stolicy Apostolskiej. Posiada on status eksterytorialny zagwarantowany w 1871 roku potwierdzony przez Traktaty Laterańskie z 1929 roku. Dzisiaj zabieram Was do Castel Gandolfo, do letniej rezydencji papieskiej i jej zachwycających ogrodów.

Jezioro Albano

HISTORIA PAPIESKIEJ LETNIEJ REZYDENCJI W CASTEL GANDOLFO

Wszystko zaczęło się od zamku w Castel Gandolfo, który zakupił kościół w 1596 roku od rodziny baronów Savelli. Ale dopiero dopiero w roku 1604 stał się on niepodważalnie własnością Stolicy Apostolskiej. Natomiast w 1623 roku papież Urban VIII Barberini wybrał ową posiadłość w Castel Gandolfo na swoją podmiejską rezydencję. Kazał on zatem zbudować tutaj fortyfikacje w miejscu starożytnej rezydencji cesarza Domicjana. Ona zaś prawdopodobnie wznosiła się na akropolu starożytnej Alba Longa, skąd pochodziła matka Romulusa i Remusa Rea Silvia.

Pozostałości willi Domicjana

Urban VIII wokół fortecy kazał zbudować również Giardino Segreto, czyli prywatny ogród. Jest to najstarszy ogród w papieskie rezydencji w Castel Gandolfo.

Forteca Barberini

Giardino Segreto czyli prywatny ogród wokół zamku

Urban VIII projekt przebudowy willi zlecił architektowi Carlo Maderno. Jednakże on tutaj nie przebywał gdyż preferował pobliską Willa Barberini, która należała do jego bratanka Taddeo Barberini.

Willa Barberini

Pierwszym papieżem, który tutaj w willi papieskiej przebywał był Aleksander VII. On to zlecił Gian Lorenzo Berniniemu ukończenie willi wraz z jej główną fasada i wschodnim skrzydłem.

Fasada Willi w Castel Gandolfo

Następnie willa papieska Castel Gandolfo przez prawie wiek stała zaniedbana. Wrócił do niej dopiero w XVIII wieku papież Benedykt XIV. Kazał ją odrestaurować i zadbał o nowy wystrój wnętrz. W 1773 roku papież Klemens XIV zakupił również pobliską Willę Cybo i powiększył znacznie park i ogrody, które zainicjował Urban VIII. Po tym jak zniszczyły ja wojska Napoleona kazali ją odrestaurować Pius VII i Pius VIII. Następnie używali ją jako letnią rezydencję papieże Grzegorza XVI i Piusa IX do 1870 roku, kiedy przestało istnieć państwo papieskie. Wówczas została opuszczona jak wiele innych posiadłości papieskich kiedy to papież Pius IX zamknął się w Watykanie na znak protestu przeciwko nowo utworzonemu państwu włoskiemu.

W 1929 kiedy powstało Państwo Watykańskie, papieska rezydencja w Castel Gandolfo uzyskała status eksterytorialny. Wówczas to za Piusa XI ponownie stała się ona letnią rezydencją papieży. Wówczas przeprowadzono ostatnie zmiany i przebudowy oraz utworzony obserwatorium astronomiczne, tak zwane Specola Vaticana. Również wówczas papież zarządził zakup tereny w pobliżu Albano Laziale gdzie powstała niewielka farma.

Rezydencja papieska w Castel Gandolfo była miejscem gdzie odeszło dwóch papieży: Pius XII w 1958 roku i Paweł VI w 1978 roku. Willa gościła regularnie papieża Jana Pawła II, który przyjeżdżał tu na letni wypoczynek. Tutaj też udzielał on pielgrzymom błogosławieństwa “Na Anioł Pański” w niedziele. On też nazywał letnią rezydencję “drugim Watykanem”. Od 28 lutego do 2 maja 2013 tymczasowo przebywał tutaj papież Benedykt XVI po swojej abdykacji. Papież Franciszek zaś przybył tutaj tylko jeden raz. Po czym 21 października 2016 roku ogłosił, że przestała ona być letnią rezydencją papieską stając się muzeum.

ZWIEDZANIE WILLI PAPIESKIEJ W CASTEL GANDOLFO

Zacznę od papieskiej willi, do której wchodzimy od placu do ogrodu następnie udajemy się na piętro honorowe. Tutaj z tarasu rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na Jezioro Albano.

Fasada ogrodowa willi

Widok na jezioro Albano.

Następnie wchodzimy do Sali Szwajcarskich Gwardzistów i do Sali Tronowej.

Sala Tronowa

Tutaj też były sale dla gości, Sala Zegarowa oraz Sala Koncertowa a dalej również kaplica.

Sala koncertowa

Następnie możemy udać się na piętro ale tylko w towarzystwie osoby pracującej w muzeum. Zobaczymy tutaj prywatne apartamenty papieskie, bibliotekę, w której papież pracował, przylegające biura sekretarza.

Biblioteka papieska i biurko

Biuro sekretarza

Tutaj też koniecznie wyjrzyjmy przez okna i zobaczmy zachwycający widok na okolicę.

Widok przez okno

Następnie przejdziemy przez sypialnię, gdzie nocował Papież Jan Paweł II. Przez 28 lat swojego pontyfikatu przyjeżdżał on tutaj na wypoczynek letni. Tutaj też schronił się on w maju 1981 roku po zamachu, w którym został postrzelony.

Papieska sypialnia

Papież Polak kazał tutaj też wznieść Kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej.

Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej

Na koniec jeszcze wychodząc przechodzimy przez zachwycająca Galerię Aleksandra VII.

Galeria Aleksandra VII

Tutaj kończy się zwiedzanie papieskiej rezydencji oraz prywatnego ogrodu Barberini. Rezerwacji możemy dokonać na stronie oficjalnej Muzeów Watykańskich

https://tickets.museivaticani.va/home/calendar/visit/Ville

Godziny otwarcia od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-13.00, zwiedzanie do godziny 14.30. w sezonie od kwietnia do połowy listopada w soboty i niedziela otwarte w godzinach 9.00-17.00, zwiedzanie do godziny 18.30. zawsze warto też skontrolować kalendarz i godziny otwarcia na stronie Muzeów Watykańskich.

OGRODY WILLI BARBERINI I WILLI CYBO

Prawdziwą jednak perłą rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo są Willa Barberini i Willa Cybo wraz ze swoimi zachwycającymi ogrodami. Willa Barberini powstała na trzech tarasach ogromnej Willi Domicjana. Taddeo Barberini, bratanek papieża Urbana VIII w 1628 zakupił teren między Castel Gandolfo i Albano. W.1629 roku kazał doprowadzić tutaj wodę ze źródła Palazzolo. W 1631 roku zaś nabył posiadłości i ostatecznie usystematyzował on willę oraz jej ogrody.

Taddeo Barberini kazał wytyczyć aleje ogrodowe i zasadzić wzdłuż nich nowe drzewa, wyznaczyć trawniki pełne przepięknych kwiatów, zbudować fontanny jednocześnie zachowując w wielu miejscach ruiny starożytnej willi Domicjana. I to nad jej właśnie kryptoportykiem powstały te ogrody i prowadziło do nich kilka wejść. W ogrodach przeprowadzono również wiele prac wykopaliskowych w poszukiwaniu starożytnych dzieł sztuki.

Maffeo Barberini, czyli papież Urban VIII, zamieszkiwał willę od 1635 roku. Kilka lat później taras nad kryptoportykiem został wybrukowany oraz pojawiła się balustrada dając początek viale del Belvedere.

Viale del Belvedere

Willa przez wieki niestety stała zaniedbana natomiast do jej kolejnego życia powołał ją w XX wieku książę Luigi Barberini, ostatni jej właściciel. Wówczas zakupił on kolejne tereny i wyznaczył system ulic. Odrestaurował on wejście do willi od ulicy pomiędzy Albano i Marino. Kazał usystematyzować tarasy Willi Domicjana i posłużyły one również jako model dla utworzenia nowego parku.

Zostały zabezpieczone pozostałości Willi Domicjana. Jej ruiny wkomponowano w cały park. Cenne zaś dzieła takie jak antyczne kolumny, kapitele czy posągi umieszczono wszędzie w całym parku, najcenniejsze zaś znaleziska w Pałacu Apostolskim.

Willa Domicjana

Willa Cybo zaś powstała w 1717 roku z inicjatywy kardynała Camillo Cybo. Wówczas to jego architekt Francesco Fontana skonstruował podmiejską rezydencję. Jej fasada kierowała się w stronę ulicy sama zaś willa wewnątrz była bogato zdobiona i umeblowana. Dekorowały ją wystaw w meble oraz cenne obrazy i przechowywała też ona niezwykle wartościowe manuskrypty.

Willę otaczały przepiękne ogrody, aleje wysadzane drzewami laurowymi i cyprysami. W nich przechadzanie się egzotyczne zwierzęta, w fontannach szumiała woda a w zbiorniku wodnym w kształcie gwiazdy pływały ryby. Kardynał Cybo kazał również sprowadzić ogromne ilości marmuru aby zbudować balustrady i schody.

Willa Barberini i Willa Cybo od 2024 stały się częścią projektu Borgo Laudato SI. Zapoczątkował go Papież Franciszek aby szerzyć świadomość ekologiczną w swojej letniej rezydencji w Castel Gandolfo. Do tego projektu przyłączyły się ogrody Willi Barberini oraz Willi Cybo, które wcześniej podlegały bezpośrednio pod zarządzanie Muzeów Watykańskich i przez nie można było kupić bilety. Obecnie stały się one częścią projektu i naturalnym tłem gdzie prowadzone są inicjatywy promujące ekologię integralną.

Ogrody Willi Barberini i Willi Cybo można zwiedzać i są one dostępne bez żadnych rezerwacji od poniedziałku do niedzieli w godzinach 9.00-17.00

Bilet wstępu normalny kosztuje 15 euro bilet zaś ulgowy 10 euro. Koszt biletu obejmuje godzinną trasę autobusem elektrycznym oraz kilka miejsc, w których możemy wysiąść, żeby zrobić zdjęcia. Na koniec przejażdżki możemy wysiąść i sami pospacerować po ogrodach.

Projekt powstał aby pokazywać niesamowite dzieła boskie i zasygnalizować, że świat idzie w niewłaściwym kierunku niszcząc nasza piękną ziemią prowadząc ludzkość ku horyzontom innym od tych, które zaplanował Bóg.

Tutaj kiedy wchodzimy przez bramę na teren Willi Cybo, kupujemy bilety oraz otrzymujemy audioprzewodnik. Do wyboru mamy język włoski, angielski, niemiecki i rosyjski. Następnie wsiadamy do elektrycznego autobusiku, którym rozpoczynamy naszą wycieczkę. Pan pilot przy każdym przystanku czy interesującym miejscu mówimy mam, który numer mamy wybrać w audioprzewodniku.

Przejeżdżamy przez aleje róż i cyprysów, mijamy ciągle jeszcze zachowany fragmenty starożytnej rzymskiej drogi. Dojeżdżamy też do pagórka, na którym widnieje herb papieża Franciszka z gwiazdą, symbolem zakonu Jezuitów.

Herb papieża Franciszka

Tutaj w ogrodach lubił spacerować i odmawiać różaniec papież Benedykt XVI. Jan Paweł II zaś szczególnie upodobał sobie Fontannę Orfeusza. Wszystkie fontanny ogrodowe zasila woda z jeziora Albano.

Tutaj też możemy odwiedzić papieską farmę a na niej zobaczymy kury, krowy, kozy i osły. Jest to niewielkie gospodarstwo rolne, które produkuje niektóre produkty spożywcze dla Stolicy Apostolskiej. Na wzgórzach ciągnących się w stronę Albano ujrzymy też gaj oliwny a z oliwek wytwarzana jest oliwa. Nieco dalej znajduje się również winnica gdzie tłoczone jest wino na potrzeby kościoła.

Gaj oliwny

Jedno z najpiękniejszych miejsc to zdecydowanie ogrody Barberini, które możemy podziwiać z Viale Belvedere. Jadąc autobusiekim z daleka widzimy nawet morze i cudowną zieleń roztaczającą się wokół. Sami zobaczcie dlaczego papieże wybrali to miejsce na swoje wakacyjne odpoczynki.

Ogrody Barberini

Przejażdżamy jeszcze obok struktur Willi Domicjana i dekoracji oraz posągów z niej pochodzących.

Posągi z Willi Domicjana dekorujące ogrody

Przejażdżka autobusem kończy się tuż przy ruinach Teatru Domicjana. Możemy je jeszcze podziwiać chociaż zachowały się w bardzo niewielkim stopniu. Dekorowały go zachwycające marmurowe posągi. Odbywały się tutaj przedstawienia, w których brały udział dzikie bestie i myśliwi.

Pozostałości teatru Domicjana

CASTEL GANDOLFO MIASTECZKO

Jeszcze napiszę kilka słów o samym miasteczku Castel Gandolfo. Przepięknie położone na wulkanie nad jeziorem Albano z niego rozpościera się zachwycający widok na okolicę.

Widok z ulicy na jezioro

W Castel Gandolfo zachwyca też przepiękny kościół San Tommaso da Villanova czyli Świętego Tomasza z Villanova. Kazał go wznieść papież Aleksander VII Chigi a jego wykonanie powierzył on swemu zaufanemu architektowi Gian Lorenzo Berniniemu.

Fasada kościoła

Wnętrze kościoła i jego zachwycająca kopuła

Samo miasteczko Castel Gandolfo jest malownicze, pełne wąskich uliczek, uroczych plecy i ciasnej zabudowy. Ze względu na swoje wyjątkowe piękno znajduje się ono na liście „Borghi piu belli d’Italia”, czyli najpiękniejszych miasteczek Włoch.

Uliczki Castel Gandolfo

Tutaj na placu przed papieskim pałacem polecam miejsce, gdzie zjecie doskonałe kanapki z porchetta w wersji z grillowanym bakłażanem lub suszonymi pomidorami.

Panini con porchetta

Polecam też słynną trattorię Da Padre in Figlio. Wygrała ona program Quattro Ristoranti, który prowadzi słynny włoski szef Alessandro Borghese. Konieczna jest tam rezerwacja szczególnie w sobotę i niedzielę.

Mam nadzieję, że zechcecie się tam wybrać do tego malowniczego miejsca. Dotrzecie tam łatwo pociągiem z Termini do stacji Castel Gandolfo a następnie na piechotę, stromo pod górę do papieskiej willi. Możecie też zejść nad jezioro, na plażę oraz na spacer promenadą wzdłuż jeziora.

Ja od października 2024 roku będę organizować tam wyjazdy na zwiedzanie ogrodów a stamtąd będziemy też jeździć na degustację win oraz biesiady w winniny. Niedługo napiszę Wam o tym więcej.