Rzym może pochwalić się mnóstwem muzeów, które wypełniają w dużym stopniu antyczne marmury. Dzisiaj jednak chcę Wam pokazać inną nieco kolekcję, zbiory Muzeum Narodowego Instrumentów Muzycznych. W nim na chwilę obecną mieści się około 3 tysięcy instrumentów, z czego wystawionych jest około 840. Jednym z najcenniejszych jego eksponatów jest harfa Barberini. Zapraszam Was zatem do wspólnego zwiedzania.
NIECO HISTORII
Muzeum Narodowe Instrumentów Muzycznych powstało w 1974 roku i znajduje się w Palazzina Samoggia, budynku, który mieścił dawne koszary Księcia Piemontu. Niewiele ucierpiał on podczas Drugiej Wojny Światowej, zatem w latach 1959-1964 był on używany jako obóz dla uchodźców. Dopiero w roku 1971 rozpoczęły się prace remontowe koszarów, które zakończyły się w roku 1974. Wówczas to również odbyła się inauguracja Muzeum Narodowego Instrumentów Muzycznych.
Palazzina Samoggia czyli dawne koszary Księcia Piemontu, gdzie dzisiaj mieści się muzeum
Muzeum powstało dzięki tenorowi Evanowi Gorga (1865-1957). Był on śpiewakiem, który zrobił błyskawiczną karierę artystyczną, ale po czterech zaledwie latach postanowił wycofać się ze sceny osiągając szczyty. Gorga poświęcił się wówczas kolekcjonowaniu antyków w niecałe dziesięć lat stając się właścicielem ponad 150.000 przedmiotów takich jak historyczna broń, wagi oraz instrumenty muzyczne.
Z powodów ekonomicznych oraz braku miejsca Gorga w roku 1929 postanowił pozbyć się części kolekcji. Kolekcjoner, aby uchronić ją przed rozproszeniem poprosił zatem państwo włoskie o jej konfiskatę tak, by móc spłacić własne długi. Wówczas to bogata kolekcja instrumentów muzycznych znajdowała się w kilku depozytach muzealnych.
Dopiero w roku 1949 państwo zakupiło zbiory, które do 1974 roku nadal nie miały odpowiedniego miejsca ekspozycji. Dopiero wówczas instrumenty znalazły miejsce w Palazzo Samoggia, czyli budynku dawnych koszarów Księcia Piemontu, gdzie znajdują się do dzisiaj.
Do muzeum wkrótce dołączyły instrumenty muzyczne z innych kolekcji. Wśród nich znajdowały się również instrumenty bardzo rzadkie i cenne takie jak harfa Barberini, fortepian zbudowany przez Bartolomeo Cristofori w roku 1723 oraz szesnastowieczny klawesyn z kolekcji Joerg Weier.
KOLEKCJA
Muzeum Narodowe Instrumentów Muzycznych jest klejnotem samym w sobie gdyż posiada największe tego typu zbiory w całej Europie. W nim znajduje się ponad 3 tysiące eksponatów, z których na widok publiczny jest wystawionych około 840 sztuk.
Kolekcja ukazuje przekrojowo historię instrumentów muzycznych od czasów hellenistycznych aż do XX wieku. Przechodząc przez kolejne sale możemy również zapoznać się ze zmianami jakie były wprowadzane prze wieki. Patrząc na każdy pojedynczy eksponat widzimy pracę rzemieślników oraz niesamowity kunszt często przekazywany z pokolenia na pokolenie.
Wśród starożytnych eksponatów pochodzących z różnych kampanii archeologicznych możemy podziwiać gwizdki z terakoty używane podczas obrządków religijnych i ludowych. Oprócz nich znajdziemy tu również instrumenty perkusyjne takie jak cytry. Również na wielu znalezionych lampkach oliwnych widnieją instrumenty muzyczne. Także na fragmencie fresku widzimy na przykład niezwykły instrument z dwoma strunami nazywany bicordo (dwustrunowiec).
Z epoki Średniowiecza i Renesansu zaś pochodzą instrumenty dęte takie jak trąby, flety i małe rogi. Oprócz nich w kolekcji znajdują aię rónież harfa gotycka, organy, klawesyny pięciokątne, cytry i lutnie. Z XVI-XVII wieku pochodzą gitary, mandoliny mediolańskie i neapolitańskie. Z XVII-XVIII wieku mamy zaś wiolonczele, fagoty, kontrabasy, skrzypce, flety poprzeczne wykonane z kości słoniowej, klarnety, oboje oraz lutnie.
Harfa gotycka
Klawesyn
Klawesyn pieciokątny
Flety z kości słoniowej
Mandolina
Wiolonczele
Fagot
Oprócz tych wszystkich starodawnych instrumentów możemy tu jeszcze podziwiać instrumenty pochodzące z krajów nieeuropejskich. Wśród nich znajdują się koto z Japonii, chińskie oboje i flety, rogi peruwiańskie, hiszpańskie gitary, angielskie rogi do polowania, rebab z Maroka czy też darabouka, instrument perkusyjny pochodzenia arabskiego.
NAJCENNIEJSZE EKSPONATY
Harfa Barberini
Jednym z najcenniejszych instrumentów w kolekcji muzeum jest harfa Barberini. Powstała ona w latach 1605-1620 dla arystokratycznej rodziny Barberini, z której to pochodził papież Urban VIII (pontyfikat w latach 1623-1644). Na harfie widzimy trzy pszczoły, symbol herbu rodziny, przepięknie wyrzeźbione w drewnie.
Herb rodziny Barberini na harfie
Rodzina Barberini podarowała instrument dla Marco Marazzoli (Parma 1602-1662), zwanym Marco dell’Агра, wirtuoza harfisty. Był on znaną osobistością w siedemnastowiecznym Rzymie. Ceniono go jako śpiewaka, instrumentalistę oraz kompozytora. W roku 1662, krótko przed swoją śmiercią, muzyk oddał harfę swojemu mecenasowi kardynałowi Antonio Barberini. Harfę zaś zakupiło państwo włoskie w roku 1971 roku od księżniczki Henriette Barberini.
Cenny instrument stał się protaginistą na jednym z obrazów Giovanni Lanfranco zatytułowanym „Allegoria muzyki”, który to znajduje się w Rzymie w Narodowej Galerii Sztuki Antycznej w Pałacu Barberini (inv. 2411). Malarz postanowił uwiecznić instrument z myślą o Marazzoli, z którym się przyjaźnił. Na owym obrazie młoda dziewczyna, która gra na harfie jest prawdopodobnie Wenus, co sugeruje obecność dwóch uskrzydlonych puti.
Obraz Giovanni Lanfranco
Z punktu widzenia muzycznego harfa posiada trzy rzędy strun, w ten sposób pozwalając na produkcję półtonów bez użycia pedałów, których zwyczajnie nie posiada gdyż zostały one wynalezione dopiero później, na początku XVIII wieku. Z punktu widzenia artystycznego zaś jest do bardzo cenne dzieło sztuki.
Tu, w tym muzeum, znajdziemy także trzy ostatnie fortepiany zbudowane przez Bartolomeo Cristofori.
Jeden z ostatnich fortepianów Bartolomeo Christofori
Przed pandemią muzeum umożliwiało pogłębienie wiedzy o starych instrumentach dzięki zainstalowanym tu multimediom oraz organizowało przeróżne koncerty muzyki dawnej oraz konferencje jej poświęcone.
GODZINY OTWARCIA
Muzeum jest czynne od wtorku do niedzieli w godzinach 9:30–18:30, w poniedziałki jest nieczynne.
Cena biletów
Normalny 5 euro
Ulgowy 2 euro
Dla grup z przewodnikiem maksymalnie 15 osób obowiązuje rezerwacja online pod adresem didattica@gebart.it
Jeśli zaś chcemy zwiedzać z przewodnikiem muzeum (w języku włoskim na chwilę obecną) obowiązuje rezerwacja pod numerem telefonu +39 06 7024153, grupa zaś może liczyć maksymalnie 25 osób.
JAK SIĘ TAM DOSTAĆ
Muzeum znajduje się bardzo blisko Bazyliki Świętego Jana na Lateranie. Wystarczy zatem wziąć linę A rzymskiego metra w kierunku Anagnina i wysiąść na stacji San Giovanni. Stamtąd zaś należy przejść kawałeczek pieszo do Bazyliki Świętego Krzyża Jerozolimskiego. Tuż przy niej znajduje się wejście do muzeum. Kiedy przejdziemy przez bramę, przy kolejnej widnieje taki znak
W muzeum akceptowany jest ROMA PASS.
W poniższym linku możecie jeszcze odwiedzić kilka mniej znanych rzymkich muzeów.
Jeśli wpis podobał Ci się, daj mi znać proszę.
Jeśli uważasz, że wpis może się komuś przydać, udostępnij go proszę.
Basia Kaminska
filolożka anglistka instruktorka języka angielskiego
od ponad 14 lat w Rzymie
przewodniczka po Rzymie, regionie Lacjum i Watykanie w języku angielskim i polskim
autorka eprzewodników „Rzymskie smaki” , „W cieniu Rzymu”
wielojęzyczna mama wielojęzycznego nastolatka