Każdego roku 15 marca Rzym celebruje „Idy Marcowe” i w związku z tym odbywa się historyczna rekonstrukcja tamtejszych tragicznych wydarzeń. Z tego też tytułu chcę Wam pokazać kilka miejsc związanych z Juliuszem Cezarem. Wszystkie one znajdują się w centrum i mieszkaniec Rzymu oraz turysta mija je często. Zapraszam Was zatem na wspólny spacer.

Juliusz Cezar był wielkim mężem stanu, politykiem, dowódcą, konsulem, dyktatorem, oratorem i jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii. Wraz z objęciem urzędu dyktatora zaczął proces radykalnej reformy społeczeństwa oraz rządu organizując biurokrację republikańską. Rządy wzbudziły niezadowolenie wśród senatorów, którzy zorganizowali spisek zabijając go.

Miało to miejsce w Idy Marcowe, czyli w połowie miesiąca marca, dokładnie 15 dnia, w roku 44 przed naszą erą. Dwa lata później, w roku 42 przed Chrystusem rzymski Senat ogłosił Juliusza Cezara bogiem. Wpływ wielkiego wodza, polityka i dyktatora był zdecydowanie ogromny w czasach antycznych i przetrwał też do naszych dni.

Chciałabym wspomnieć tylko, że Juliusz Cezar zaczął reformę antycznego kalendarza, który składał się z dziesięciu miesięcy. Wielkie zmiany po jego śmierci ukończył jego spadkobierca cesarz August. Na cześć ich obu nowy kalendarz, zwany juliańskim, uzyskał dwa dodatkowe miesiące: Luglio (July) od Juliusza Cezara oraz Agosto (August) od cesarza Augusta.

Oprócz tego Juliusz Cezar zapoczątkował czasy nowej, monumentalnej architektury w Rzymie. Ufundował on nowe budynki, których pozostałości stoją do dzisiaj.

1) Forum Cezara

Juliusz Cezar postanowił powiększyć centrum polityczne, administracyjne i religijne miasta jakim było Forum Romanum. Wzniósł zatem Forum Cezara, które zapoczątkowało serię tak zwanych forów imperialnych.

Forum Cezara

Prace nad nowym placem rozpoczęły się mniej więcej w roku 51 przed naszą erą. W roku 48 zaś podjęto decyzję o poświęceniu świątyni Wenus Rodzicielki, dla której to dyktator złożył wotum przed bitwą pod Farsalos.

Przydomek „rodzicielka” przypisane Wenus nawiązywał do jej tradycyjnego aspektu bogini budzącej na wiosnę roślinność do życia. Uzyskał on również nowy wymiar w kontekście gens Iulia, rzekomego pochodzenia Juliusza Cezara od samej bogini.

Forum Cezara było jednym z niewielu dzieł architektonicznych wielkiego programu urbanistycznego, które Juliusz Cezar zdołał inaugurować. Wielkie otwarcie odbyło się 26 września 46 roku przed Chrystusem. Projekt ukończył spadkobierca Cezara i jego przybrany syn Cesarz August. On to również inaugurował świątynię Wenus Rodzicielki.

2) Kuria Julia (Curia Iulia)

Curia Iulia czyli kurię, budynek senatu odbudował Juliusz Cezar po pożarze z 52 roku przed Chrystusem. Tutaj, w jej pobliżu znajdowała się pierwsza kuria, Curia Hostilia, zbudowana według legendy przez Tullusa Hostiliusza, trzeciego króla Rzymu. Wkrótce po rozpoczęciu prac remontowych kurii Juliusz Cezar rozpoczął również wielki projekt konstrukcji przylegającego do niej Forum Cezara.

Budynek przyjął nazwę Curia Iulia na cześć samego Juliusza, ale inaugurował go już Oktawian w dniu 28 sierpnia 29 roku przed Chrystusem. W roku 94 odrestaurował ją cesarz Domicjan.
Później zaś w roku 283 po pożarze odbudował ją praktycznie od podstaw Dioklecjan.

Kuria Julia

W czasie Teodoryka, podczas panowania Ostrogotów w kurii odbywały się wciąż posiedzenia Senatu. Budynek przeżył upadek Cesarstwa Zachodniego, ale jego funkcja na przetrwała. Po upadku panowania Teodoryka kuria została opuszczona.

W roku 630, podczas pontyfikatu papieża Honoriusza I, budynek kurii stał się kościołem pod wezwaniem Świętego Adriana na Forum. Kościół uzyskał dekoracje bizantyjskie oraz dzwonnicę. Odrestaurował go w XVIII wieku w stylu barokowym Martino Longhi Młodszy. Między 1930 a 1936 rokiem kurią zainteresowali się archeolodzy. Przeszła ona serię przeróbek, które przywróciły ją do stanu pierwotnego.

3) Bazylika Julia (Basilica Iulia)

Bazylika Julia jest jedną z rzymskich bazylik, która służyła jako hala targowo-sądowa. Powstała ona w I wieku przed Chrystusem na Forum Romanum w miejscu wcześniej już istniejącej bazyliki Sempronia. Inicjatorem bazyliki Julia był Juliusz Cezar w roku 54 przed naszą erą. Wraz z jej konstrukcją pojawiło się również Forum Cezara oraz odrestaurowana bazylika Emilia tuż przy kurii.

Inaugurację nieukończonej jeszcze bazyliki odbyła się w 46 roku przed Chrystusem a jej budowę po śmierci Cezara ukończył Cesarz August. Po pożarze w 12 roku przed Chrystusem z woli cesarza została ona odrestaurowana. Po kolejnym pożarze w roku 283 została ona ponownie odrestaurowana dwa lata później przez cesarza Dioklecjana.

Dzisiaj z Kapitolu możemy zobaczyć jest prostokątny plan i rzędy kolumn. Z poziomu zaś Forum Romanum możemy jeszcze podziwiać ciągnące się wzdłuż via Sacra schody prowadzące do bazyliki.

Pozostałości schodów prowadzących do Bazyliki Julia na Forum Romanum

4) Largo Argentina

Tutaj przy Largo Argentina zginął Juliusz Cezar gdyż tu znajdowała się Kuria Pompejusza. W tym miejscu właśnie wydarzyło się owo słynne zabójstwo dowodzone przez Brutusa wraz z około sześćdziesięcioma senatorami.

Historia nam powtarzała, że Cezara zasztyletowali współrządzący z nim senatorowie w Kurii Pompejusza w Rzymie. Miało to miejsce prawdopodobnie podczas posiedzenia Senatu. Ale dokładne miejsce pozostawało nieznane przez wieki.

Jakiś czas temu jednak archeolodzy odkryli bardzo znaczącą płytę z cementu o szerokości trzech metrów i dwóch metrów wysokości. Płyta owa wskazuje miejsce, gdzie siedział Juliusz Cezar w momencie zabójstwa. Ufundował ją Oktawian August w celu oddania czci swojemu ojcu adopcyjnemu oraz aby przekazać przyszłym pokoleniom jak bardzo karygodne było to morderstwo.

Według archeologów odkrycie to potwierdza fakt, iż dyktator został zasztyletowany w Kurii Pompejusza przewodnicząc w posiedzeniu Senatu siedząc na krześle. Obecnie pozostałości budynku, w którym zginął znajdują się na Torre Argentina, w samym centrum Rzymu.

Torre Argentina

5) Ołtarz Cezara (Ara Cesare)

W Idy Marcowe, czyli 15 marca roku 44 przed Chrystusem senatorowie spiskowcy zabili wielkiego wodza, polityka i dyktatora Juliusza Cezara. Po zabójstwie jego ciało zostało później przeniesione na Forum Romanum i tu poddane kremacji. W tym miejscu stanęła później marmurowa kolumna z inskrypcją „Parenti Patriae” (czyli „dla ojca ojczyzny”).

Po pewnym czasie w miejscu kolumny wzniesiono świątynię dedykowaną Boskiemu Cezarowi, tudzież ubóstwionemu Juliuszowi Cezarowi. W tym przypadku mamy do czynienia z pierwszym przypadkiem ogłoszenia kogoś bóstwem pośmiertnie. Świątynię kazał wznieść sam Cesarz August i poświęcił ją 18 sierpnia 29 roku przed Chrystusem.

Po wielu najazdach i zniszczeniach ze świątyni do dzisiaj zachowały się tylko fragmenty podium. Na nim zaś widzimy pozostałości okrągłego ołtarza wzniesionego prawdopodobnie w miejscu gdzie Cezar został skremowany.

Tutaj przy Ołtarzu Cezara co roku w Idy Marcowe członkowie Gruppo Storico Romano gromadzą się i swoją inscenizacją przywołują nam wydarzenia tamtych czasów. W tym roku też odbyły się obchody, podczas których pojawili się senatorowie nad martwym ciałem Cezara oraz Marek Antoniusz ze swoją przemową.

Obchody Idów Marcowych przed Ołtarzem Cezara

6) Posąg Juliusza Cezara przed Forum Cezara

Posąg Juliusza Cezara stoi na via dei Fori Imperiali niedaleko pomnika Wiktora Emanuela II, idąc w stronę Koloseum. Wznosi się on dumnie tuż przed Forum Cezara, chociaż nie jest on starożytny. Odlany został on z brązu i jest reprodukcją marmurowej rzeźby polityka, która znajduje się na Kapitolu w sali jemu dedykowanej.

Ten metalowy posąg ma wysokość 3,35 metra oraz waży 726 kilogramów. Stoi on na piedestale, na którym widnieje inskrypcja. Upamiętnia ona inaugurację posągu w obecności Mussoliniego, na którego również życzenie tu został ustawiony.

Pod tym posągiem 15 marca, w Idy Marcowe, czyli w dniu śmierci Juliusza Cezara, mieszkańcy Rzymu składają wieńce i kwiaty. W ten sposób oddają hołd wielkiemu wodzowi oraz upamiętniają go.

Posąg Juliusza Cezara na via dei Fori Imperiali

Mam nadzieję, że niektóre z tych miejsc odwiedziliście już w Rzymie. Być może będziecie chcieli je odwiedzić podczas Waszej wizyty w Rymie. Zapraszam Was serdecznie.