Nadmorskie miasteczka na południe od Rzymu mają bardzo dużo do zaproponowania zarówno mieszkańcom Wiecznego Miasta jak i turystom. Wiele z tych miasteczek oferuje jeszcze miejsca niezwykłe, które do odpoczynku mogą jeszcze dodać nieco kultury. Posiadają one również rozległe, piaszczyste plaże z jasnym złocistym piaskiem lub ciemnym wulkanicznym, krystalicznie czystą wodą oraz całą infrastrukturą konieczną dla wygody plażowania. Zapraszam Was do jednego z nich, do Sperlonga.

HISTORIA MIASTA

Sperlonga jest położona około 110 km od Rzymu w Zatoce Gaeta na skale San Magno należącej jeszcze do gór Aurunci. Plaże natomiast ma płaskie, bardzo rozległe oraz pokryte jasnym, złocistym piaskiem.

Widok na plaże

W czasach antycznych miejsce to było popularne wśród bogatych Rzymian, którzy tu wznosili sobie przepiękne nadmorskie rezydencje. Spośród nich do dzisiaj zachowały się fragmenty Willi Tyberiusza. Widać w niej jeszcze naturalną grotę udekorowaną rzeźbami przedstawiającymi Odyseusza. Willa posiadała również duże zbiorniki wodne do hodowli ryb.

Willa Tyberiusza widziana z góry z parku Ente Parco Regionale Riviera di Ulisse

W VI wieku po Chrystusie ruiny Willi Tyberiusza stały się schronieniem. Nowe zaś miasteczko Sperlonga ulokowało się na zboczu góry San Magno na wysokości 65 metrów nad poziomem morza. Spowodowały to wyprawy Saracenów od strony morza. Nazwa Sperlonga prawdopodobnie wzięła się od słowa „spelunca”, czyli „duża grota”, która stanowiła część Willi Tyberiusza. Z dzisiejszego miasteczka rozciąga się przepiękny widok na wybrzeże.

Castrum Speloncae, czyli zamek Sperlonga pojawiło się już w dokumencie z X wieku i zawierał on mały kościółek dedykowany Świętemu Piotrowi, patronowi rybaków. Wkrótce też wokół zamku rozwinęła się mała osada rybacka. W XI wieku powstały tu mury oraz bramy a w nich widniały herby rodziny Caetani.

Widok na Sperlonga z wybrzeża

Sperlonga pozostawała przez wieki wsią rybacką, na którą napadali piraci. Porywali oni mieszkańców i robili z nich swoich niewolników. Z tego też tytułu mieszkańcy wznieśli tu wieże obronne. Jedna z nich, Torre Truglia przetrwała aż do dzisiaj. Powstała ona w 1532 roku. Zniszczył ją admirał otomański Khair Ad-Dìn, znany jako Barbarossa w 1934 roku. Po tym ataku została ona odbudowana w roku 1611 i ponownie zniszczona w 1623 roku przez korsarzy. Swoją dzisiejszą formę przyjęła ona pomiędzy XVII a XIX wiekiem.

Torre Truglia

Sperlonga należała przez wieki do Królestwa Neapolu a później, w XIX wieku zaś do Królestwa Obojga Sycylii. Po utworzeniu Królestwa Zjednoczonych Włoch w 1861 roku stanowiła własną prowincję, zaś od 1934 roku stała się częścią prowincji Latina.

Rozwój miasteczka pod względem turystycznym zaś na dobre rozpoczął się po 1958 roku kiedy to powstała via Flacca. Jest to droga biegnąca wzdłuż wybrzeża łącząca przepiękne nadmorskie miejscowości Terracina i Gaeta. Ogromnym impulsem, który zwiększył też atrakcyjność tego biednego miasteczka stanowiło również odkrycie antycznych posągów i willi Tyberiusza.

WILLA TYBERIUSZA

Willa Tyberiusza była ogromną rezydencją, która należała do cesarza Tyberiusza. Powstała ona w I wieku przed Chrystusem. Składały się na nią przeróżne pomieszczenia wzniesione na tarasach wychodzących w kierunku morza. Pierwsze struktury powstały jeszcze w późnej epoce republikańskiej być może dla Aufidio Lurco, dziadka Livii ze strony matki, a pradziadka Tyberiusza.

Do dzisiaj w willi widzimy układ pomieszczeń wokół portyku, czyli dziedzińca, który otaczały rzędy kolumn. Wokół niego zaś znajdowały się pomieszczenia gospodarcze willi, a wśród nich piekarnia wraz z piecem do wypieku chleba.

Na początku I wieku po Chrystusie Tyberiusz nakazał wznieść ogromny portyk o podwójnej nawie i naturalną grotę pod rezydencją, którą później wzmocniły murowane ściany i udekorowały przepiękne rzeźby.

Grota i prostokątny zbiornik wodny

Grota składała się z dużej wnęki wykutej w skale a przed nią zaś znajdował się duży prostokątny zbiornik wodny z wodą morską, gdzie hodowano ryby. W centrum tego zbiornika mieściła się sztuczna wyspa a na niej letnia sala jadalna (caenatio). Zbiornik ten łączył się z kolejnym zbiornikiem wewnątrz groty, który był okrągły i miał średnicę 12 metrów.

Okrągły zbiornik w grocie

Tutaj też znajdowała się grupa rzeźbiarska Scilla, która obecnie dekoruje Museo Archeologico Nazionale e Area Archeologica di Sperlonga. Możemy je również zwiedzić w ramach wizyty w Willi Tyberiusza.

Grupa Scilla

W głównej grocie Willi Tyberiusza po obu stronach otwierały się mniejsze groty, jedna z nich w formie podkowy a w niej triclinium, czyli niewielka sala jadalna. Po drugiej zaś stronie znajdowało się kaskadowe nimfeum z szemrzącą wodą. Jego głębia kryła w sobie grupę rzeźbiarską przedstawiająca oślepienie Polifema. Jej fragmenty zostały tu odnalezione i na ich podstawie możemy dzisiaj oglądać jej rekonstrukcję w tutejszym muzeum.

Oślepienie Polifema

Pomiędzy okrągłym a kwadratowym basenem znajdowały się jeszcze dwie mniejsze grupy rzeźbiarskie: porwanie Palladio oraz Odyseusz ciągnący ciało Achillesa. Kopia tego drugiego dzieła, poobijana i fragmentaryczna, znajduje się w Rzymie w pobliżu Placu Navona i służy jako Pasquino. Nad grotą zaś stała postać Ganimedesa, którego unosiły orły Zeusa.

Pasquino

O Pasquino przeczytacie tutaj:

https://basiakaminska.pl/?s=m%C3%B3wi%C4%85ce+pos%C4%85gi

Fragmenty tych wszystkich rzeźb znaleźli pracownicy budujący tutejszą drogę via Flacca między Sperlonga a Gaeta w roku 1957. Niektóre z nich są greckimi oryginałami z epoki hellenistycznej z II wieku przed Chrystusem. W celu zaś ich zabezpieczenia i przychowania powstało tu w 1963 roku muzeum, które nazywa się Museo archeologico nazionale di Sperlonga.

Wejście do muzeum

Kawałki tych rzeźb z wielką pieczołowitością i cierpliwością złożyli archeolodzy. Wśród tych marmurów znaleźli również oni fragmenty inskrypcji z imionami rzeźbiarzy wykonawców słynnej grupy Laokoona w Muzeach Watykańskich: Hagessandrosa i jego dwóch synów Atenodora i Polidora. Rzeźba ta została znaleziona w 1506 roku w ruinach łaźni Tytusa a pisał o niej jeszcze w czasach antycznych sam Pliniusz Starszy.

Grupa Laokoona w Muzeach Watykańskich

Willa stanowi od 1963 roku część Museo archeologico nazionale di Sperlonga.

Oprócz Willi Tyberiusza i muzeum zaś warto jeszcze wybrać się na spacer do Ente Parco Regionale Riviera di Ulisse. Park ten znajduje się tuż przy muzeum i z jego ścieżek możemy podziwiać zarówno willę jak i morze oraz z daleka widoczne miasteczko Sperlonga.

Widok z parku na morze i Sperlonga

Parco Naturale Regionale Riviera di Ulisse rozciąga się wzdłuż wybrzeża wzdłuż Zatoki Gaeta pomiędzy Gaeta, Formia, Minturno i Sperlonga. Ze względu na swoje wyjątkowe piękno zawiera on trzy regionalne obszary chronione, które tworzą rezerwaty przyrody. Chowają się w nim liczne groty w starożytności zwane „spelunca” a w nich kryją się ślady prehistorii, o których wspominał Strabon i Pliniusz. Świadczy to przede wszystkim o tym, iż miejsce to znane już było w czasach antycznych.

Widok na morze i plaże z parku

Sama Sperlonga zaś zachwyca swoimi przepięknymi uliczkami. Jest ona głównie miasteczkiem turystycznym znanym ze swoich plaż. Bardzo ożywa latem, zaś zimą jest praktycznie puste.

Miasteczko Sperlonga ze swoimi malowniczymi uliczkami

Sperlonga znajduje się również na liście „Borghi più Belli d’Italia”. Sami zobaczcie jaka jest pełna uroku. 

Przy Torre Truglia znajduje się też niewielki port.

JAK SIĘ DOSTAĆ DO SPERLONGA

Należy wziąć pociąg ze stacji Roma Termini do stacji Fondi-Sperlonga. Podróż zajmuje nieco ponad godzinę. Następnie na stacji Fondi w barze kupujemy bilety na autobus obsługiwany przez prywatnego operatora. Ten autobus zaś dowiezie nas do centrum Sperlonga.

Samochodem zaś z Rzymu kierujemy się na EUR, na via Pontina a tam zjeżdżamy na Terracina i dalej aż do Sperlonga.

Jeśli zaś chcecie wybrać się nad morze w Rzymie to polecam Wam jednodniowy wypad do Ostii. Tutaj przeczytacie więcej o Ostii.

https://basiakaminska.pl/jeden-dzien-w-ostii-nadmorskiej-dzielnicy-rzymu/